Yaygın olarak total diz protezi olarak bilinen total diz artroplastisi (TDA), diz eklemleri ciddi şekilde hasar görmüş hastalarda ağrıyı hafifletmeyi ve fonksiyonu geri kazanmayı amaçlayan oldukça etkili bir cerrahi işlemdir. Bu ameliyat, hasar görmüş diz eklemi yüzeylerinin, osteoartrit, romatoid artrit veya travmatik yaralanma gibi durumlar nedeniyle zayıflatıcı diz ağrısı çeken kişilerin yaşam kalitesini önemli ölçüde artırabilecek yapay bileşenlerle(protez) değiştirilmesini içerir.
Önemli faydalarına rağmen diz protezi yaptırmak, önemli bir iyileşme sürecini de beraberinde getiren büyük bir cerrahi müdahaledir. Ameliyat sonrası hastaların öncelikli endişelerinden biri ağrıyı etkili bir şekilde yönetmektir. Ameliyat sonrası ağrının doğasını, beklenen süresini ve ağrı yönetimine yönelik çeşitli stratejileri anlamak, sorunsuz ve başarılı bir iyileşme için çok önemlidir. Amacımız sizi ağrınızı etkili bir şekilde yönetmek için gereken bilgi ve araçlarla donatmak, günlük aktivitelere daha hızlı dönmenizi ve diz protezi ameliyatınızdan genel olarak daha iyi bir sonuç almanızı sağlamaktır.
Diz protezi ameliyatları sonrası ağrı farklı şekillerde ele alınabilir. Bu ağrıları zamanlara yayacak olursak;
-Ameliyat sonrası erken dönem: Ameliyat sonrası ağrı kontrolü hasta ameliyathane salonunda iken başlamaktadır. Hasta henüz ameliyatta iken ameliyatın bitimine yakın olarak ameliyat bölgesine anestezik ilaçları da içeren enjeksiyonlar yapmaktayız. Diz protezi ameliyatlarında tek taraflı ya da iki taraflı olsa da genellikle spinal ya da epidural anestezi yöntemleri tercih etmekteyiz. Belden uyuşturulma da denilen bu anestezi yöntemlerinden sonra hastanın beline epidural kateter dediğimiz ince bir boru yerleştirilir. Ameliyat sonrasında erken dönemde ağrı kontrolünü sağlamak için bu yolla hastalara belirli aralıklarla ağrı kesici ilaç uygulamaları yapılmaktadır. Yine hastanede yatış süresince narkotik ağrı kesiciler, non-steroid antienflamatuar ilaçlar ve parasetamol türevi ilaçlar da uygulamalar arasındadır. Diz protezi ameliyatları sonrasında hastane yatışı 3-4 gün sürmektedir. Bu süreçte ağrılar azalmaya başladıkça evde kullanıma uygun ilaçlarla yine hastanede yatarken hastalar takip edilir. Yani 2. günün sonunda artık narkotik ağrı kesiciler kesilip evde kullanılabilecek diğer ağrı kesicilerle ev hayatına adaptasyon hedeflenir. Ameliyat sonrası 3. günde ağrı hastalar tarafından tolere edilebilir hale gelmektedir.
-Ameliyat sonrası taburculuk dönemi: Taburculuk sonrasında hastalar evde kullanabilecek oldukları ağrı kesicilerle takip edilir. Ağrı kesiciler birden fazla türde reçete edilebilir. Her birinin günlük kullanım şekli ve dozu taburcu edilirken hastalara bildirilir. Taburculukta da narkotik ağrı kesiciler tablet olarak reçete edilebilmektedir. Taburculuk sonrasında ortalama 2-3 hafta kadar bir sürede tolere edilebilecek ağrılar olmasını beklemekteyiz.
-Ameliyat sonrası nekahat dönemi: Ameliyattan sonra ortalama 4-6 haftalık bir proteze uyum ve alışma süreci olacaktır. Bu dönemde hastalar egzersizlerini ve rehabilitasyon hareketlerini yaptıkça ilaç kullanımına gerek kalmayacak aralıklı ağrıları olabilmektedir.
-Ağrı ile birlikte olabilen sorunlar: Yukarıda bahsedildiği üzere diz protezi ameliyatlarından sonra aslında ilaçla kontrol altına alınabilen ağrılar her hastada olmaktadır. Bu ağrılı dönem de 2-3 hafta kadar sürecektir. Ancak ağrı ile birliklikte dizde şişlik, önceden yapabildiği hareketleri yapamaması, beraberinde ateş olması veya yarada akıntı olması bize farklı sorunları düşündürecektir. Özellikle protez sonrasında orantısız bir ağrının olması durumunda hastaların protez enfeksiyonu açısından değerlendirilmesi gerekmektedir. Diz protezi ameliyatı sonrasındaki uzun dönem ağrı sebepleri arasında protezin gevşemesi, ya da protezin yerleştimi ile ilgili sorunların da olabileceği akılda bulundurulmalıdır. Dolayısı ile tüm hastaların diz protezi ameliyatları sonrasında belirli periodlarla kontrol edilmesi oluşabilecek olan sorunlar açısından önemlidir.